सन्शेर अनलाइन
बैतडी । सुदूरपश्चिमसहित कर्णाली र भारतकाे उत्तराखण्ड क्षेत्रकाे मुख्य पर्व गौरा बिहीबार विधिवत रूपमा सुरु हुँदैछ । यसपाली ऋषिपञ्चमीकै दिनदेखि गाैरा पर्वकाे पहिलाे दिन बिरूडा पञ्चमी पनि मनाइन लागेकाे छ ।
गाउँघरमा गौरा पर्वको रौनक सुरु भइसकेको छ । विभिन्न सिलसिलामा बाहिर रहेकाहरु घर फर्कने क्रम बढेको छ । गाैरा मनाउन परदेशबाट पनि घर फर्कन थालेका छन् ।
गौरा र महेश्वरको पूजा गरिने याे पर्व साता दिनसम्म मनाउने गरिन्छ । गहत, मास, गुरास, केराउ र गहुँ गरी पाँच प्रकार अन्न मिसाएर पूजा गरिन्छ । यी अन्न मिसाएर बनाएकाे सामग्रीलाई बिरुडा भनिन्छ। बिरुडाले नै गौरा र महेश्वरको पूजाआजा गरिन्छ ।
बिहीबार बिरुडा पञ्चमीका दिन बिरुडा भिजाएर गौराको शुरुवात गरिने चलन छ । साेही बिरुडाले गौरा देवीको पूजा गर्ने चलन रही आएको छ । बिरुडा पञ्चमीका दिन पाँचै प्रकारका अन्नलाई मिसाएर तामाको भाँडाेमा भिजाउने गरिन्छ। केही ठाउँमा भने बिरुडा नभिजाएर मिसाएर मात्रै राख्ने चलन पनि छ ।
भाद्र कृष्ण अथवा शुक्ल पक्षमा मनाइने गौरा पर्व यो बर्ष शुक्ल पक्षमा परेको छ । शुक्ल पक्षमा परेको गौरालाई उज्याली र कृष्ण पक्षमा परे अँधेरी गौरा भन्ने गरिन्छ । गौरामा ब्रतालु महिलाहरुले बिशेष प्रकारको धागो अर्थात दुबधागो लगाउने चलन छ । विवाहित महिलाले दुबधागो धारण गर्छन् । नयाँ दुबधागो लगाउनेहरुका लागि पनि शुक्ल पक्षमा परेको गौरालाई शुभ संस्कृतिविद्हरू बताउँछन् ।
बिरुडा पञ्चमीका दिन भिजाएका बिरुडालाई षष्ठीका दिन नजिकका पानीकाे मुहानमा लगेर धुने चलन छ । सप्तमीका दिन गौरालाई गौरा घरमा भित्र्याउने चलन रही आएको छ । धान खेतबाट साँवा, अपामार्गलगायतका वनस्पति ल्याएर गौराको प्रतिमूर्ती बनाउने प्रचलन छ ।
गौराको मुख्य दिन दुर्वाष्टमी अर्थात अठ्यावाली हो । यो बर्ष भदौ १५ गते अठ्यावाली परेको छ । अठ्यावालीका दिन ब्रतालु महिलाले गौरा खलामा गौरादेवीको पूजाआजा गर्छन् । गौरामा गाइने फाग र सगुन गाउँदै बिरुडाले गौरा देवीको पूजाआजा गर्ने चलन छ । अठ्यावालीका दिन दिनभरी गौरा देवीको पूजाआजा गरेर ब्रतालु महिलाहरुले दुबधागो धारण गर्ने गर्छन् ।
गौरा माताको प्रसादको रुपमा रहेको बिरुडाले दीर्घायु, धनधान्य प्राप्तिको कामनासहित श्रीमान, छोराछोरी, आफन्तजनको पूजा गर्ने चलन छ । गौराको मुख्य दिन अठ्यावालीपछि ४/५ दिनसम्म देवीदेवताका गाथामा आधारित ठाडो खेल, ढुस्को, धमारी, देउडा खेल्ने चलन पनि छ ।
प्रतिक्रिया